Ćwiczenia z hantlami nie ograniczają się wyłącznie do pracy “kulturystycznej”. Nic nie stoi na przeszkodzie, by wykorzystać hantle w treningu funkcjonalnym – czyli takim, w którym naśladujemy nasze naturalne ruchy ciała. Choć hantle, które obecnie wykorzystujemy znacząco różnią się od tych, które wykorzystywane były przez naszych pradziadków i ich dziadków, to jednak zbliżony do obecnego kształt pojawił się już około 1600 roku. Wtedy to, do rączki (poprzeczki) przymocowywano dwa równe wagowo ciężary, zwykle w kształcie kuli. Hantle należą do grupy przyrządów treningowych określanych jako wolne ciężary. Do tej grupy należą też odważniki kettlebells, sztangi oraz różnego rodzaju maczugi. Trening z wolnymi ciężarami i masą własnego ciała pojawiły się już w starożytnej Grecji i w Indiach, w których kult silnego ciała był mocno rozwinięty.. Obecnie hantle używane są w kulturystyce, treningu crossfitowym oraz przygotowaniu motorycznym. Ich wszechstronne zastosowanie jest całkowicie uzasadnione, bowiem korzystanie z hantli rozwija siłę, moc oraz pozwala na wywołanie bodźca hipertroficznego. Dzięki możliwości pracy unilateralnej (jednostronnej) trening z hantlami pozwala poprawić równowagę pomiędzy prawą i lewą stroną ciała. Najlepsze ćwiczenia z hantlami… nie istnieją To znaczy istnieją – dla konkretnej osoby, ale trudno jest wskazać jedno czy dwa “najlepsze ćwiczenia z hantlami” dla wszystkich. Istnieje za to wiele ćwiczeń, które można zakwalifikować jako wartościowe dla ogółu populacji. Większość z tych ćwiczeń należy do kategorii treningu funkcjonalnego. Tego typu ćwiczenia z hantlami naśladują nasz funkcjonalny ruch ciała, taki jak przysiad, podnoszenie i ciągnięcie, ale na liście znajdziecie też wartościowe ćwiczenia akcesoryjne, wzmacniające słabe ogniwa występujące u większości osób trenujących. Martwy ciąg na jednej nodze Martwy ciąg na prostych nogach W pozycji startowej stań w pozycji wyprostowanej ze stopami ustawionymi na szerokość bioder. Trzymaj hantle z przodu z kciukami skierowanymi do siebie. Napnij brzuch, ściągnij łopatki do tyłu i lekko wypchnij klatkę piersiową do przodu. Odblokowując kolana (uginając je delikatnie) pochyl się do przodu, utrzymując neutralną krzywiznę kręgosłupa. Cofnij biodra, i prowadź hantle blisko ud w kierunku ziemi. Cały czas utrzymuj napięty brzuch. Gdy poczujesz rozciągnięcie mięśni z tyłu uda zmień kierunek ruchu i wróć, tę samą drogą, do pozycji wyprostowanej. Staraj się przez cały ruch utrzymywać głowę w pozycji neutralnej – nie zadzieraj jej do góry, szczególnie w ruchu powrotnym. Jeśli to Twój pierwszy trening z obciążeniem zewnętrznym, dobierz lekkie hantelki – dla większości kobiet wystarcz 2×5 kg na początek i około 2×10 kg u mężczyzn. Wariacją zaawansowaną tego ćwiczenia jest martwy ciąg na jednej nodze (zdjęcie powyżej) Martwy ciąg na prostych nogach z hantlami – zakres ruchu niekoniecznie musi być tak duży (zależy od mobilności) Wchodzenie na podwyższenie z hantlami (Step Up) To ćwiczenie z hantlami doskonale sprawdzi się podczas budowy siły nóg oraz poprawy stabilizacji centralnej. Dobierając odpowiednio wysokość oraz zmieniając kąt ustawienia tułowia jesteśmy w stanie manewrować nieco proporcjami, w jakich konkretne mięśnie nóg będą wykorzystywane – przykłady na to podamy nieco później. Standardowo ćwiczenie wykonujemy wchodząc na box’a (skrzynię) lub podest o wysokości około 40-50 centymetrów. Ważne, aby powierzchnia na którą wchodzimy była stabilna. Trzymaj hantle obok siebie. Wejdź na podwyższenie swoją słabszą nogą, jednocześnie utrzymując napięty brzuch i neutralną krzywiznę kręgosłupa. Następnie zejdź opuszczając drugą nogę. Wykonaj od 8 do nawet 15 powtórzeń, po czym zmień nogę wchodzącą na skrzynię. Warto przy tym starać się kontrolować tempo fazy ekscentrycznej (schodzenia), tak by zejście z podwyższenia trwało minimum 2-3 sekundy i nie wyglądało, jak byśmy spadali w przepaść. Wejście na skrzynię: wersja podstawowa Modyfikacja 1: Praca nad stabilnością kolana Przykładem modyfikacji może być wejście na niskiego stepa / skrzynię, o wysokości około 15 centymetrów z bardzo wolną fazą zejścia. W ten sposób wzmocnimy głową przyśrodkową mięśnia czworogłowego, co z kolei poprawi stabilność stawu kolanowego. Modyfikacja 2: Zwiększenie zaangażowania m. pośladkowych Aby zaangażować mięśnie pośladkowe, a w szczególności mięsień pośladkowy większy będziemy potrzebowali nieco wyższego podwyższenia – optymalnie o wysokości 60 cm i wyższej. W tym wariancie wejście i zejście odbywa się w pozycji nieco pochylonej, a faza opuszczania stopy (ekscentryczna) trwa minimum 3-4 sekundy. Przysiad z hantlami na barkach (DB Front Squat) Zarzuć hantle na barki, ustaw stopy na szerokość bioder (pięta powinna znajdować się pod kolcami biodrowymi) w pozycji delikatnie odwiedzonej (palce stóp skierowane 15-30 stopni do zewnątrz). Napnij brzuch i utrzymując naturalną krzywiznę kręgosłupa zacznij schodzić do przysiadu na głębokość, na jaką pozwala Twoja mobilność. Pilnuj tego, aby kolana pracowały w linii palców, a stopa nie odrywała się od podłoża. Z pozycji przysiadu przejdź do pozycji wyprostowanej utrzymując cały czas środek ciężkości na środku stopy. Osoby początkujące mogą zacząć od 8-10 powtórzeń w serii z lekkim obciążeniem Przysiad z hantlami na barkach (DB Front Squat) Wykroki z hantlami (Dumbbell Lunges) Wykroki z hantlami możemy wykonywać na kilka podstawowych sposobów. Pierwszym z nich są zakroki z hantlami (reverse lunges) – jest to wariant idealny do nauki tego ćwiczenia. Kolejnymi są wykroki w przód w miejscu (lunges) oraz wykroki chodzone (walking lunges). Niezależnie od wybranego wariantu wykroku, pozycja startowa i końcowa zawsze jest taka sama: stoimy ze stopami na szerokość bioder. W trakcie wykroku / zakroku odstawiamy stopę również na szerokość bioder, unikając efektu “chodzenia po linie”, który się pojawia gdy próbujemy postawić nogę bezpośrednio jedna za drugą. W trakcie wykonywania ćwiczeń utrzymujemy napięty brzuch i neutralną pozycję kręgosłupa. W przypadku tego ćwiczenia, o ile podstawowy wariant to praca z dwoma odważnikami, warto pokusić się o pracę unilateralną (z jednym hantlem), co pobudzi nasze mięśnie głębokie do pracy w znacznie większym stopniu. Wykroki chodzone Ćwiczenia z hantlami na plecy Wiosłowanie hantlami w opadzie tułowia (Bent Over Row) W pozycji startowej stań prosto trzymając hantle przy po bokach. Lekko ugnij kolana i pochyl się do przodu utrzymując proste plecy – podobnie jak w przypadku martwego ciągu na prostych nogach. Utrzymując pochyloną pozycję z neutralną krzywizną kręgosłupa i lekko napiętymi mięśniami brzucha, pociągnij hantle w górę uginając ramiona w łokciach i podciągając łokcie do góry. Gdy hantle zbliżą się do tułowia możesz odwrócić ruch i opuścić hantle do pozycji wyjściowej. W przypadku osób, które zmagały się z problemem bólu pleców w odcinku lędźwiowym czy mają zdiagnozowaną dyskopatię, ćwiczenie to można wykonać w pozycji gdzie opieramy się tułowiem o ławkę odciążając tym samym odcinek lędźwiowy kręgosłupa Wiosłowanie w opadzie tułowia. Wiosłowanie renegata (Dumbbell Renegade Row) Oprzyj się na parze hantli w pozycji deski (plank) ze stopami na szerokość minimalnie szerszą niż barki. Zepnij mocno brzuch i pośladki. Podpierając się tylko na jednej ręce wykonaj ruch do góry drugą ręką z hantlą prowadząc łokieć blisko ciała. Po minięciu łokciem tułowia opuść rękę i wykonaj to samo na drugą ręką unikając jednocześnie kręcenia pośladkami. Zacznij od 5-6 powtórzeń na stronę, i stopniowo zwiększaj zakres powtórzeń do 8-10, po czym zwiększ ciężar zmniejszając znów liczbę wykonywanych powtórzeń. Wiosłowanie Renegata – Renegade Row Ćwiczenia z hantlami – wyciskanie Wyciskanie hantli na ławce (Bench Press) “Klasyka gatunku” jeśli chodzi o ćwiczenia z hantlami, czyli wyciskanie sztangielek leżąc. Usiądź na ławce trzymając parę hantli w rękach. Połóż się, przyciskając hantelki do klatki piersiowej. Zaprzyj się nogami o ziemię i wyciśnij hantelki nad barki. Z tej pozycji zacznij fazę ekscentryczną ćwiczenia (opuszczanie) kierując łokcie na zewnątrz pod kątem 45-75 stopni. Kontrolując hantelki opuszczaj je tak długo, aż dłonie znajdą się na wysokości klatki piersiowej, po czym zmień kierunek ruchu wracając hantlami nad barki. Ćwiczenie możesz też wykonywać w formie unilateralnej, wyciskając założoną ilość powtórzeń najpierw jedną, potem drugą ręką. Wyciskanie z hantlami leżąc. Wyciskanie hantli nad głowę stojąc chwytem młotkowym (Hammer Grip Shoulder Press) W pozycji początkowej ustaw stopy na szerokość bioder, zablokuj kolana i napnij brzuch. Z pozycji startowej, w której hantle znajdują się na wysokości barków, łokcie są ugięte a kciuki skierowane w stronę obojczyka rozpocznij wyciskanie hantelków nad głowę, starając się prowadzić je przodem, przed sobą (ręce nie uciekają na boki). Zacznij od ciężaru umożliwiającego wykonanie 8-10 poprawnych powtórzeń Wyciskanie hantli nad głowę – Arnoldki (Arnold Press) Drugi wariant wyciskania nad głowę wykorzystuje w wszystkie trzy głowy mięśni naramiennych, triceps i mięśnie stożka rotatorów. Ze względu na dłuższy ruch i trudniejszą pozycję początkową i startową wykonujemy ten wariant z obciążeniem o 30-50% mniejszym aniżeli klasyczne wyciskanie nad głowę. Kilka słów na koniec Hantle są jednym z najbardziej wszechstronnych narzędzi treningowych i stanowią obowiązkowe wyposażenie klubów fitness, boxów crossfitowych i siłowni domowych. Dzięki swojej uniwersalności hantelki i ćwiczenia z hantlami pozwalają dostosowywać treningi do aktualnej sprawności fizycznej, naprawiać słabe punkty naszego ciała i rozwijać jego możliwości. Pamiętaj jednak, że tak jak i w przypadku innych narzędzi treningowych hantle nieprawidłowo używane mogą być niebezpieczne, stąd pamiętaj o kilku podstawowych zasadach obowiązujących (nie tylko) w treningu z hantlami Pamiętaj o rozgrzewce Dobra rozgrzewka nie tylko podnosi temperaturę Twojego ciała, podkręca tętno i poprawia krążenie krwi, ale też poprawia dostępne zakresy ruchu i aktywuje poszczególne mięśnie do pracy, przygotowując je do zadań z którymi zmierzą się na treningu. Ćwiczenia z hantlami także wymagają odpowiedniej rozgrzewki. Jeśli nie masz pomysłu na rozgrzewkę, możesz spróbować rozgrzewki proponowanej przez autora portalu który w przykładowej rozgrzewce zawarł wszystkie ważne elementy. Nie przesadzaj z obciążeniem Priorytetem niezależnie od stopnia wytrenowania jest bezpieczeństwo treningu. To ważne szczególnie u osób początkujących, które mogą potencjalnie łatwo zrazić do treningu siłowego jeśli nabawią się podczas jednego z pierwszych treningów urazu. Stąd kluczowa jest prawidłowa technika wykonywania ćwiczeń i świadomość tego, co nasze ciało w danym momencie robi. Nie garb się Bardzo duża część kontuzji na siłowni powstaje podczas zabierania i odkładania obciążenia. Przypomnienia, przy każdym ćwiczeniu, o utrzymywaniu napiętego brzucha i prawidłowej krzywizny kręgosłupa nie były przypadkowe – spięty brzuch chroni odcinek lędźwiowy kręgosłupa, a utrzymywanie “prostych” pleców zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia przepuklin.